Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde kablosuz ağın tarihi 2000 yılına dayanmakta ve Türkiye'deki üniversiteler arasında bir ilk teşkil etmektedir. Noktadan noktaya kipte kurulan bu ilk 802.11b ağ, konvansiyonel yöntemlerle, yani bakır ya da fiber kablolarla kablolamanın fiziksel şartlar dolayısı ile zor olduğu bölümleri yerleşke omurgasına bağlamak için kullanılmıştır. Ayrıca acil durumlarda bağlantı sağlamak üzere de bir set kablosuz ağ ekipmanı BİDB binasında bulundurulmuş ve bu set, bağlantısı beklenmedik şekilde kesilen bölümlerin, gerekli onarım işlemleri tamamlanana kadar geçici bağlantı sağlamak amacı ile kullanılmıştır. 2002 senesinde fiber optik kablo bağlantısı kopan Konukevi binasında bu set kullanılmış ve bağlantı birkaç saat içerisinde kablosuz ağ üzerinden sağlanmıştır.

2003 senesinde, gezici kullanıcıların ağ bağlantılarını sağlamak amacı ile Merkez Mühendislik binası tepesinde ilk çalışma grubu kipinde hizmet veren kablosuz ağ servisi devreye alınmıştır. Bu servise paralel olarak, kullanıcıların, ağa kimlik doğrulama olmadan erişimini engellemek amacı ile RADIUS üzerinde çalışan MAC adresli tabanlı bir kimlik doğrulama sistemi kurulmuştur. Önceleri kullanıcıların BİDB Ağ Destek Grubu'na bizzat başvurarak ve basılı bir form doldurarak kayıt yaptırdıkları bu kimlik doğrulama sistemi, sonradan tamamen sayısal ortamda yapılmaya başlanmıştır. Kimlik doğrulama, http://netregister.cc.metu.edu.tr adresinden kullanıcıların kendi kayıtlarını yaptıkları ve yapılan kaydın hemen aktif hale geldiği bir sistem haline dönüştürülmüştür.

2005 yılında kablosuz ağ istemcilerin sayısındaki artış ile birlikte, ODTÜ yerel alan ağında varolan çalışma grubu kipinde hizmet veren kablosuz ağ servisi, hemen hemen her bölümü ve idari birimi kapsayacak şekilde genişletilmiştir (Bu yaygın servisin devreye girmesinin ardından MM binası tepesinden yayın yapan kablosuz ağ cihazı devre dışı bırakılmıştır). Her bölümde ya da birimde gezici kullanıcıların yoğun olduğu bölgeler ve noktalar belirlenerek 802.11a/b/g kablosuz erişim cihazları yerleştirilmiş ve kapsama alanları oluşturulmuştur. Şu anda bütün bölümlere ek olarak yurtların bir kısmı, Kütüphane ve Dokümantasyon Dairesi Başkanlığı'nın tüm kat ve salonları, Kültür ve Kongre Merkezi'nin tüm salonları ve her iki misafirhane kablosuz ağ kapsamı içerisindedir. Kablosuz ağ erişim noktalarının güncel haritasına http://www.bidb.odtu.edu.tr adresindeki BIDB Grupları -> Network Grubu bağlantısından ulaşabilirsiniz (802.11a kablosuz servisi tüm yerleşke genelinde değil, sadece bu standardı destekleyen ağ cihazlarının bulunduğu yerlerde kullanımdadır. 802.11a servisi veren erişim cihazları yukarıdaki linkte belirtilen haritada belirtilmiştir).

Kablosuz ağa bağlanmak için arayüzü olmayan ODTÜ mensubu kullanıcılar, Kütüphane'de reserv biriminden ve Kültür ve Kongre Merkezi bilgisayar koordinatörlüğünden harici kablosuz ağ arayüzlerini kimlik karşılığı ödünç alabilirler. Bu kartlar daha önceden kimlik doğrulama sistemine tanıtıldığı için herhangi bir işlem yapılması gerekmemektedir.

ODTÜ'de ziyaretçi olarak bulunan kullanıcılar, misafirhaneler (İş Bankası arkası ve Aysel Sabuncu Yaşam Merkezi) ve Kültür ve Kongre Merkezi'nde MAC adreslerini geçici olarak kayıt ettirerek kablosuz ağdan yararlanabilirler. Bunun için bu iki birimin bilgisayar koordinatörlüklerine başvurmak ve kayıt yaptırmak yeterlidir.

Şu anda yerleşke içindeki kablosuz ağ cihazlarının her birinde en az bir kablosuz ağ yayını bulunmakta, bu sayı bazı bölgelerdeki ağ cihazlarında ikiye çıkmaktadır. Her cihaz ng2k isimli kablosuz ağ yayınını yapmakta, bazı bölgelerde ise buna ek olarak eduroam yayını da yapılmaktadır. ng2k yayını herhangi bir şifreleme olmadan çalışmaktadır. eduroam yayını ise 802.1x protokolü ile RADIUS tabanlı güvenlik sistemini kullanmaktadır. Bu ağa bağlanmak isteyen kullanıcılar gerekli ayarları yaptıktan sonra merkezi sistem kullanıcı kodu ve şifre ikilisini kullanarak bu ağa dahil olabilmektedirler.

Kritoplama ile çalışan eduroam yayınından faydalanmak için Microsoft tabanlı işletim sistemleri için "SecureW2" yazılımının kullanılması öngörülmüştür. Kullanımını kolaylaştırmak ve ayarlarının otomatik yapılmasını sağlamak için Windows XP kurulum paketi oluşturulmuştur. Bu paket http://eduroam.metu.edu.tr adresindeki bağlantıdan indirilebilir. İndirilen dosyalar bir kütüğe açılıp kurulum başlatılmalıdır, dosya tüm ayarları kendisi yapacaktır. Diğer işletim sistemleri desteği http://www.securew2.org adresinde mevcuttur.

eduroam

Yerleşke içinde verilen kablosuz ağ erişimi, Avrupa'da eğitim kurumları arasında yaygın olarak kullanılan ve üye kurum mensuplarının kablosuz ağ serbest dolaşımına olanak veren eduroam projesinin de parçasıdır. Bu proje kapsamına dahil olan kurumların kullanıcıları, eduroam projesine üye kurumları ziyaretleri sırasında kendi kurumlarının kablosuz ağına bağlanır gibi kablosuz ağa dahil olabilmektedirler. Projeye bu kapsamda Türkiye'den dahil olan kurumlar Mayıs 2008 itibari ile ODTÜ, Ankara Üniversitesi ve Çanakkale 18 Mart Üniversitesi'dir. Detaylı bilgi için http://eduroam.metu.edu.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.

Suna Yılmaz