Günümüzde, bilgi ve iletiþim teknolojilerini yoðun olarak kullanmakta olan eðitim kurumlarý, hýzla deðiþen dünya standartlarýný yakalayabilmek için giderek daha çok maddi kaynaða gereksinim duymaktadýrlar. Çoðu zaman kaynaklarýn yetersiz kalmasýyla, gerekli yatýrýmlar güçlükle yapýlabilmektedir. Özellikle üniversitelerin yazýlým ve donaným ihtiyaçlarýnýn kapsamý devamlý olarak geniþlemekte, kaynak tahsisi ile birlikte satýn alma anlaþmalarýnýn yönetimi de zorlaþmaktadýr.
Dünya genelinde tüm eðitim kurumlarý benzer sýkýntýlar yaþamaktadýrlar. Bu sorunlarýn çözümü yolunda, biliþim teknolojileri gereksinimlerini karþýlamak ve ortak bir satýn alma gücü oluþturmak amacýyla çeþitli ülkelerde eðitim kurumlarýný bir araya getiren, birtakým oluþumlar gözlenmektedir. Bu sayede yüksek oranlý ortak bir satýn alma gücü oluþturularak, tedarikçi firmalarla yapýlan anlaþmalar sonucunda büyük indirimler saðlanmaktadýr. Bulunduklarý ülkelere ve üye kuruluþlarýna göre farklýlýklar gösteren bu oluþumlardan bir kýsmýnýn üye kuruluþlarýndan belli bir miktar ücret almasýna raðmen bir çoðu kar gütmeyen konsorsiyumlar ya da gruplar olarak faaliyet göstermektedirler.
Özellikle üniversitelerde yaygýn olarak kullanýma sunulmakta olan yazýlýmlarý satýn alýnmasýnýn yaný sýra her yýl düzenli olarak lisans yenileme iþlemlerinin takibi ve anlaþmalarýn tek bir elden yönetimiyle indirimlerin haricinde idari süreçleri de kolaylaþtýrarak büyük faydalar saðlayan bu kuruluþlardan bazýlarýný aþaðýda sýralayabiliriz:
MEEC (Maryland Education Enterprise Consortium): Konsorsiyum, Maryland Üniversitesi önderliðinde, içlerinde Johns Hopkins Üniversitesi'nin de bulunduðu 153 kurumu bünyesinde toplamaktadýr.
CHEST (Combined Higher Education Software Team): Akademik dünyadaki en geniþ ve baþarýlý elektronik veri satýn alma organizasyonlarýndan biri olan CHEST, 1993 yýlýnda Ýngiltere'deki 600 civarýnda yüksek öðretim kurumunu þemsiyesi altýnda toplamýþtýr. Bugün 5000'in üzerinde lisansý ve 130'un üzerinde data, yazýlým sözleþmesini yürütmektedir. Ýrlanda ve bazý Ýskandinav ülkelerinden (Finlandiya, Danimarka, Ýsveç) okullar da bu gruba dahildir. Örneðin; Birmingham Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi gibi.
OETC (The Oregon Educational Technology Consortium): OETC, üyelerinin eðitim teknolojilerini en yüksek düzeye çýkarmak üzere, donaným ve yazýlým üreticileriyle çalýþarak, en etkili ve en uygun teknoloji kaynaklarýný mümkün olan en düþük rakamlarla saðlamak amacýyla oluþturulmuþ, kar gütmeyen bir kuruluþtur. OETC, 350 eðitim kurumunu bünyesinde toplamaktadýr. Alaska, Idaho, Washington, Wyoming, Missouri ve New Jersey gibi, Oregon dýþýndan da üyelerin katýlýmýyla giderek geniþlemektedir.
WSIPC (The Washington School Information Processing Cooperative): Washington eyaletindeki 180 okula popüler yazýlým ve servislere eriþimlerinde indirim saðlamak üzere, yazýlým üreticileriyle sözleþmeler imzalayan WSIPC, programlarýndan yararlanan okullardan herhangi bir üyelik ücreti almamaktadýr.
MHEC (Massachusetts Higher Education Concortium): 1997'de kurulan ve Massachusetts'deki 95 üniversite ile sözleþmesi olan MHEC, üyesi olan üniversiteler için ortak bir satýn alma gücü oluþturuyor. MHEC kar gütmeyen bir kuruluþtur.
Ohio Institutions: Ohio'da bulunan 15 eyalet üniversitesi biraraya gelerek Microsoft ile "Enterprise License Agreement" (ELA) sözleþmesi imzalamýþtýr. Bu anlaþma ile dört yýlda 2.313.929 USD kar saðlanmasý beklenmektedir.
Ülkemizde henüz yukarýdaki örnekler kapsamýnda bir oluþum gözlenmemiþtir. Ancak, elektronik kütüphanelerin geliþmesiyle özellikle üniversite kütüphaneleri arasýnda iþbirliði olanaklarý deðerlendirilmeye baþlanmýþtýr. ANKOS (Anadolu Kütüphaneleri Konsorsiyumu) ve OBES (Ortak Belge Saðlama) gibi projeler sayesinde fiyatlarý hýzla artan yayýnlar ve bir merkezden tüm yayýnlarýn sunulamamasý gibi sorunlar giderilmeye çalýþýlmaktadýr. Bu sayede daha az ödenerek daha fazla kaynaða eriþim saðlanmasý planlamaktadýr.
Kütüphaneler iþbirliði örneðinde olduðu gibi ülkemizdeki üniversitelerin bir araya gelerek biliþim ihtiyaçlarýný karþýlaþtýrmak ve bir konsorsiyum kurarak ortak bir satýn alma gücü oluþturmalarýnda büyük yarar olacaðý düþünülmektedir. Bu uygulamanýn hayata geçebilmesi için gerekli düzenlemelerin en kýsa sürede tamamlanmasý ile tüm biliþim harcamalarýnýn yükünün hafifleyeceði ve özellikle yazýlýmlarýn elde edilmesinde ve lisans yönetiminde büyük kolaylýklar saðlanacaðý umulmaktadýr.
Sinem Cezayirlioðlu
|