İşletim sistemi, kullanıcı ile bilgisayar arasındaki iletişim şeklini belirleyen yazılımdır. İşletim sisteminin temelini çekirdek (kernel) oluşturur.

Linux işletim sisteminin çekirdeğinin diğer işletim sistemlerinin pek çoğundan farkı, çekirdek kaynak kodunun GPL (GENERAL PUBLIC LICENSE) lisansı altında açık kaynak kodlu, diğer bir deyişle isteyen herkes tarafından yapılandırılabilir, hatta daha üst düzey kullanıcılar için değiştirilebilir olmasıdır.

1990'lı yılların başlarında Finlandiya da University of Helsinky'de Linus Torwalds adlı üniversite öğrencisi tarafından Linux işletim sisteminin temeli olan Minix işletim sistemi 0.01 sürümü ile duyuruldu. 5 Ekim 1991 yılında Linus Torwalds ilk resmi Linux sürümünü 0.02 sürüm numarası ile ilan etti. İlk Linux işletim sistemi sadece bash kabuk programı ve gcc C derleyicisini çalıştırmak dışında bir özelliğe sahip değildi. Fakat bugün, katettiği inanılmaz yolla hem UNIX, hem Windows işletim sistemlerinde yapılabilecek pek çok işlemi gerçekleştirebilir konuma geldi.

Birçok işletim sisteminde olduğu gibi Linux işletim sisteminin çekirdeği ağırlıklı olarak C ve belli bir oranda da makina dilinde (Assably) yazılmıştır. Linux işletim sisteminin en büyük avantajlarından biri UNIX sistemlerinde olan POSIX uyumluluğunun sağlıyor olmasıdır. Bu durum Linux'un gelişmesinde önemli rol oynamaktadır.

Linux çekirdek kaynak koduna http://www.kernel.org ya da yansı sitelerden (ftp.metu.edu.tr/pub/mirrors/ftp.kernel.org) erişilebilir. Linux çekirdeği kararlı ve geliştirme sürümleri olarak iki ayrı dalda geliştirilmeye devam etmektedir. Çekirdek numaraları 2.X.Y şeklinde ilerlemektedir. X rakamının çift olması çekirdeğin kararlı olduğunu, X rakamının tek olması çekirdeğin geliştirme (test) sürümü olduğunu göstermektedir. En son kararlı Linux çekirdeği 2.4.22, geliştirme sürümü 2.5.75 sürüm numarasındadır. Kararlı Linux çekirdeğinin en son sürümü 2.6.0'ın test işlemleri halen devam etmektedir. Bunun yanında ilgili sürümle ilgili yamalar (patch) da duyurulmaktadır.

Linux çekirdeğini güncelleyip kullanabilmek için çekirdek kaynak kodu sisteme kopyalanıp arşiv paketi açılır. (tar.gz arşivleri için tar -xzf, tar.bz2 arşivleri için bunzip |tar komutları kullanılmalıdır) Eğer daha sonradan duyurulan yamaların eklentisi yapılmak isteniyorsa patch komutu kullanılır. Daha sonra çekirdek kaynak dizini içerisinde metin modu için make config, menü modu için make menuconfig ya da grafik modu için make xconfig komutlarından herhangi biri çalıştırılarak çekirdek yapılandırması gerçekleştirilir.

Linux çekirdeği günümüz teknolojisindeki hemen hemen tüm donanımlara destek vermektedir. Bu destek çekirdek içerisinde gömülü olarak verilebileceği gibi modüler olarak da sağlanabilir. İşletim sisteminin düzgün çalışabilmesi için donanım desteğinin bağımlı bir şekilde eksiksiz sağlanıyor olması gerekir. Yapılandırmada yapılabilecek ciddi hatalar sistemin açılmamasına neden olabileceğinden her ihtimale karşı eski, çalışır durumdaki çekirdeğin yedekte tutulması önerilir. İşletim sisteminin performansı açısından bütün donanımları çekirdeğe eklemek yerine kullanılan ya da daha sonradan kullanılabilecek donanıma yönelik gömülü ya da modüler tercihli optimize yapılandırmalar kullanılmalıdır.

Çekirdek yapılandırması tamamlanıp kaydedildikten sonra sırasıyla make dep komutu ile bağımlılıklar kontrol edilir, make zImage ya da daha fazla sıkıştırmak için make bzImage komutları ile sıkıştırılmış çekirdek imajı hazırlanır. Hazırlanan imaj arch/i386/boot/ dizini altında "zImage" ya da "bzImage" dosyası olarak kaydedilir. Bu imaj ilgili yere (genellikle /boot dizinine) kopyalanıp sistemde kullanılan yükleyici programına göre (lilo için /etc/lilo.conf, grub için /boot/grub/menu.lst yapılandırma dosyaları) ilgili düzenlemeler gerçekleştirildikten sonra kullanılabilir hale gelmiş olur.

Çekirdeğe modül olarak destek verilmiş donanımların kullanılabilmesi için ilk olarak çekirdek kaynak kodunun bulunduğu dizi içerisinde sırasıyla make modules komutu ile ilgili modüller oluşturulur ve make modules_install komutu ile oluşturulan modüller /lib/modules dizini altına, kullanılan çekirdek sürüm adını taşıyan dizin oluşturularak kopyalanır. Donanımla ilgili modülün kullanılabilmesi için insmod komutu ile yüklenmesi gerekir. Yüklenen modüllerin listesi lsmod, işlemi tamamlanmış modüllerin kaldırılması rmmod komutları ile gerçekleştirilir.

Linux çekirdeği temelinde yer alan açık kaynak kodlu özelliğinden dolayı güvenilirliği, performansı, gelişimi ile herkese açık olsa da pek yenilecek gibi durmuyor. Bunun için bilgisayarla ilgili her türlü işlemlerinizde kullanmanızı öneririz. Güven içinde...

Selçuk Han AYDIN