|
Ýnsanlara öncülük etmek için yanlarýnda yürü; çünkü en iyi liderler,
varlýklarý hissedilmeyenlerdir. Daha az iyisi, insanlarýn hayran olup
övdükleridir. Daha da az iyisi, insanlarýn korktuklarý ve hiç iyi olmayan,
insanlarýn nefret ettikleridir. En iyi liderlerin iþi tamam olduðunda
insanlarýn diyecekleri þey þudur: "Bunu biz yaptýk." Leo-Tsu
(1)
Þu sýralar en sýk duyduðumuz cümlelerden biri: "Bu ülkenin iyi liderlere,
iyi yöneticilere ihtiyacý var."; iyi yönetime duyulan ihtiyaç en
çok da kriz zamanýnda duyuluyor. Bu dönemlerde 'iyi' yöneticiler vizyonlarý,
yönlendirme, motive etme yetkinlikleri ve sakinleþtirici yapýlarýyla öne
çýkýyorlar. Liderlik ve yönetim becerileri ile ilgili yapýlan bir çok
araþtýrma bulgularýna göre; kendini geliþtirmeye açýk olma, her alanda,
ama özellikle yönetici olunan sektörde, yenilikleri takip etme, sorgulamaya
ve deðiþime açýk olma, bilgi paylaþýmýna önem verme ve her çalýþana özel
ilgi gösterme öne çýkan baþlýklar. Bu sonuncu baþlýk kanýmca yeni yöneticinin
en belirgin özelliklerinden biri olmalý. Niye mi?
Biliþim Çalýþaný ve Biliþim Yöneticileri: CISN'in bir önceki
sayýsýnda biliþim personelinin temel bir kaç özelliðinden bahsetmiþtik.
Biliþimcilerin çoðunlukla iyi eðitimli, teknoloji ile uðraþmayý yaþamak
için bir araç deðil çoðunlukla bir amaç olarak gören, teknolojinin sürekli
yenilenen ve hýzlanan doðasýna ayak uydururken diðer insanlarýn, kurumlarýn
ve kurallarýn duraðanlýðýna ve yavaþlýðýna çoðu zaman tepki duyan insanlar
olduðunu yazmýþtýk. Bu çalýþanlarla 'varlýðýnýzý hissettirmeden yanlarýnda
yürümek' gerçekten zor. Býrakýn yürümeyi onlara yetiþmek için koþmanýz
gerekiyor. Aynen bir orkestra þefi gibi, tek baþlarýna dahi harikalar
yaratan bu 'müzisyenleri', tek bir eseri, belli kurallar içinde çalmalarý
için koordine etmeniz, viyolonsel çalmayý bilmeseniz de, viyolonselin
tüm orkestra içindeki yerini, görevini, bütüne katkýsýný özümsemiþ olmanýz
gerekiyor.
Borusan Flarmoni Orkestrasý Þefi Gürer Aykal baþarýlý bir orkestra yöneticisini
þöyle tanýmlýyor: "...Bir þef ekibinden iyi performans bekliyorsa
kendisinin de en az onlar kadar iyi olmasý gerekir. Bu durum þirket yöneticileri
için de geçerli. Bir yöneticinin çalýþanlarýn görev ve sorumluluklarý
ile ilgili çok geniþ bilgiye sahip olmasý gerekiyor...[Orkestra içinde]
her üye kendi müzik dünyasýný yansýtýr. Burada orkestra þefine büyük görev
düþer." (2)
Çalýþanla yakýn iletiþim ve samimi iliþki kurmak iyi yönetici özelliklerinin
olmazsa olmazlarý arasýndadýr. Bu yönde belirtilen yönetim tekniklerinden
biri "Yürüyerek Yönetmek", bir diðeri ise "T-Biçimli Yönetici"
olmaktýr. Yürü ve yönet tekniðinin temelini yöneticinin ofisinden çýkýp
kurum içinde dolaþmasý, çalýþanlara ilgi göstermesi oluþturuyor. T-biçimli
yöneticilerse deneyimlerini, bilgilerini ve fikirlerini tüm kurum içinde
paylaþýrken (T'nin yatay çizgisi) bir yandan da kendi departmanlarýnýn
performanslarýný geliþtirmeye kendilerini adýyorlar (T'nin dikey çizgisi).
Tüm kurum içinde hem yatay hem dikey iletiþimi arttýrmak hiç kolay deðil
ama nasýl yetkin bir orkestra þefi karþýsýndaki tüm müzisyenleri yönlendirirken
arkasýndaki seyirciyi de bu bütüne katabiliyorsa, bir þirket yöneticisi
de kurum içinde bu uyumu saðlayabilmelidir. Genel yönetim becerilerinin
yanýnda, Ýnsan Kaynaklarý yöneticilerinde bir takým diðer bilgi becerilerin
de bulunmasý gerekiyor.
Biliþim Sektöründe Ýnsan Kaynaklarý (ÝK) Yöneticisi Olma: Kurumlarýn
bir çoðunda ÝK Departmanlarý iþe alma ve yerleþtirme, eðitim, ücret yönetimi,
performans ölçme ve deðerlendirme gibi tümüyle çalýþanlarý ilgilendiren
bir çok alanda belirleyici ve yönlendirici konumda bulunuyor. Biliþim
sektöründe nitelikli elemana duyulan ihtiyaç göz önüne alýndýðýnda bu
elemanlarý bulmak ve elde tutmak baþlý baþýna bir 'üstün baþarý' olabiliyor.
Bu nedenle ÝK Yöneticilerine, bu elemanlarýn görev tanýmlarýný, eðitim
ve kariyer planlarýný yapmak ve bu konuda diðer departman yöneticilerine
yardýmcý olmak için önemli görevler düþüyor. Biliþim personeli sadece
yarattýðý katma deðerin karþýlýðý yüksek maaþlarý deðil ayný zamanda kapsamlý
eðitim, iyi çalýþma koþullarý (yazýlým-donaným imkanlarý), esnek çalýþma
saatleri ve rahat giyim kuþam ve kurallarla sýnýrlanmamýþ iþ alanlarý
istiyorlar.
Biliþim sektöründeki deðiþikliklerin de ÝK yönetimi üzerinde önemli
etkileri bulunuyor. 100 personele karþýlýk bir ÝK çalýþaný oraný yerini
150'ye 1'e býrakýyor. Bunu saðlayan en büyük etmen web teknolojisindeki
geliþmeler. Bu inceltilmiþ ÝK modelinde vakit alan bir çok idari ve rutin
iþ artýk web tabanlý sistemlerde çok daha hýzlý ve etkin bir þekilde çözümleniyor.
Örneðin personel özlük bilgilerinin tutulduðu kalýn ve tozlu dosyalarýn
yerini web tabanlý, sorgulamalara ve ihtiyaçlar doðrultusunda yeni moduller
eklemeye uygun otomasyon sistemleri alýyor. Artýk iþe alma, kurum içi
bilgi aktarýmý yapma, ÝK bilgi sistemi oluþturma gibi bir çok ÝK fonksiyonu
intranetler ve/veya web tabanlý sistemler üzerinden yapýlabiliyor. Bu
da ÝK'nýn iþ gücü planlama, ücret/performans yönetimi gibi stratejik fonksiyonlarýnýn
öne çýkmasýný saðlayacak gibi gözüküyor.
Türkiye'de Yönetici Olmak Üzerine Bir Not: Türk kültürüne uyumluluk
gösteren liderlik tipleri ile ilgili yapýlan bir araþtýrma (4) Türkiye'de
en sýk rastlanan liderlik tipinin paternalist (babacan) ve otokratik özellikler
olduðunu ortaya koymakta. Bu 'babacan' yönetici çalýþanlara bir aðabey
ve yol gösterici konumdayken çalýþanlarýn da yöneticiye baðlýlýklarýnýn
yüksek olmasý, yükümlülüklerini yerine getirmeleri bekleniyor.
ÝK yöneticilerinin çoðunun bayan olmasýný da bu paralel de düþünebilir
miyiz dersiniz? Dertleþilen, sorun çözen ve yakýn olan bir anne?
Referanslar:
1. ODTÜ Ýþletme Topluluðu Glokal Dergisi, Bahar 2001, sayý 10, syf.18
2. Hürriyet Gazetesi, Ýnsan Kaynaklarý Eki, 9 Aralýk 2001, sayý:322
3. Hansen M. ve Oetinger B. "Introducing T-shaped Managers: Knowledge
Manager's Next Generation", Harward Business Review, 2001
4. Aycan Z. (editör) "Türkiye'de Yönetim, Liderlik ve Ýnsan Kaynaklarý
Uygulamalarý", Türk Psikologlar Derneði Yayýnlarý, 2000
Kaynaklar:
1. Capital Dergisi, Mayýs 2001, sayý:5
2. Wilson T. "Web Powered HR", Internet Week, sayý: 852, yýl:2001
3. Ambler S. "Some Helpful tips for Human Resource Specialists",
Computing Canada, sayý: 22, yýl:1997
|
|