Birçok sektörde olduğu gibi sinema ve video sektöründe de yerini almış olan bilgisayar teknolojisinin hızla gelişmesiyle daha önceleri yapılması oldukça zahmetli olan, çok fazla vakit isteyen birçok işlem artık kolaylıkla gerçekleştirilebiliyor.

Bugün, sinema sektörü bize görsel efektlerle zenginleştirdiği düş dünyasını sunarken, kullanımı kolay yazılımlar ve yüksek kapasiteli bilgisayarların yaygınlaşmasıyla ev kullanıcıları bile kaydettikleri görüntüleri kurgulayarak kendi filmlerini yaratabiliyor, hatta web siteleri üzerinden izleyicilere ulaştırabiliyorlar.

Bu yazıda daha çok dijital video ve kurgu yazılımlarına değineceğiz.

Video teknolojisinde sayısal devrim öncesinde görüntü analog olarak kaydedilmekte idi. VHS ve Hi8 gibi analog görüntü formatları, belirli aralıklarla gelen elektriksel sinyallerin oluşturduğu karelerin yine belirli bir hızda yenilenmesiyle, görüntünün hareketli olarak algılanmasını sağlamaktaydı.

1994 yılında, sektördeki öncü 10 firma bir konsorsiyum oluşturarak DV (Digital Video) standartını belirlediler. Buradaki temel amaç; 6.35mm'lik kasetleri kullanarak, sayısal görüntünün çok daha yüksek kalitede kaydedilebilmesi ve bu standart altında farklı firmaların ürettikleri donanım ve yazılımların bir arada, uyumlu olarak çalışabilmesine olanak tanımaktı.

6.35mm'lik kasetlerin kullanılmaya başlanmasıyla, video kameraların boyuları da küçüldü, giderek daha ufak, hafif ve rahat kullanılabilir kameralar üretilmeye başlandı. Sony firması bu geçiş sırasında, analog olan Hi8 formatındaki kasetleri çalabilen ama aynı zamanda sayısal kayıt da yapılabilen Digital 8 formatını piyasaya çıkardı. Digital 8, 8mm kaset kullandığından, DV kameralara göre biraz daha hantal kaldı.

Şimdi biraz dijital formatın teknik özelliklerinden bahsedelim. DV formatı, Motion JPEG olarak adlandırılan bir teknoloji kullanarak yaklaşık olarak saniyede 25 megabitlik sabit bir veri hızı ve 5:1 değerinde sıkıştırma oranı ile işlem yapar. Görüntü bilgisi sayısal olarak kaydedilir ve dikey ve yatay noktalardan oluşur. Bu noktaların sayısı görüntünün kalitesini belirler. VHS gibi analog kayıt yapan formatlara göre görüntü kalitesi oldukça yüksektir (VHS 240 çizgi çözünürlük sağlarken DV'nin çözünürlüğü 500 çizgidir).Ayrıca, görüntü ve ses bilgilerinin sayısal olarak kaydedilebilmesi ve saklanması, kopyalandığı zaman meydana gelebilecek kalite kaybını engelleyerek, aynı kalitede sayısız kopya üretilmesine olanak sağlamaktadır.

Dijital videonun bir avantajı da bilgisayar ortamına aktarılmasının çok daha kolay oluşudur. Aslında kaydettiğiniz görüntü ister analog, ister dijital olarak kaydedilmiş olsun, gerekli donanım sağlandığında dijital ortama aktarılarak kurgulanması mümkündür. Eğer görüntü analog ise öncelikle sayısallaştırılmadır., bunun için uygun bir video alma kartının (Capture Card) bulunması gerekir.

Elimizdeki görüntü zaten sayısal ise, bilgisayara almanın en kolay yolu Firewire veya i.Link olarak adlandırılan bir IEEE 1394 portu ile aktarmaktır. Video dosyaları oldukça büyük olduğundan bu verilerin işlenebilmesi için bilgisayarınızın donanımı yeterli olmalıdır. Bunun için, iyi bir grafik kartı ve bir görüntü yakalama kartı edinmeniz ve işlemcinizin kapasitesini yükseltmeniz gerekebilir. Dosya büyüklüğü ile baş edebilmek amacıyla bir takım sıkıştırma yöntemleri geliştirilmiştir. Genel olarak CODEC (COmpression-DECompresion) olarak adlandırılan sıkıştırma formatlarına, yaygın olarak kullanılan MPEG, Real Media, DivX örneklerini verebiliriz.

Dijital ortama aktardığımız video görüntülerinin işlenmesine gelince, bilgisayar temelli kurgu sistemlerinin öncüsü CBS isimli bir firmadır. 80'lerin sonlarına doğru Avid firması daha ucuz sistemleri piyasaya sürdü. Avid, önceleri sadece profesyonel çözümler sunarken, şimdilerde ürün yelpazesini oldukça genişletmiş ve her seviyedeki kullanıcıya uygun yazılımlar sunmaya başlamıştır. Media 100 yine kurgu sistemleri konusundaki büyük isimlerden biridir.

Aslında artık piyasada çok kolay kullanımlı, amatör olanlarından profesyonel kullanıma yönelik olanlara kadar birçok yazılım bulunabilir. Bu yazılımlardan bazıları ekran kartıyla birlikte ücretsiz olarak gelmekte ya da çok düşük ücretlerle internet üzerinden edinilebilmektedir. (Örn: Virtualdub, MainActor, Unlead Video Studio, Edit Studio) Ancak biraz daha profesyonel olanaklar sunan ve kullanımı kolay bir yazılım aradığınızda en çok tercih edilen Adobe Premiere, After Effects, Unlead Media Studio Pro, Pinnacle ve Apple kullanıcıları için Final Cut Pro oldukça tatminkar çözümler sunuyor.

Kesme, geçiş ve birçok efekt uygulaması yapabileceğiniz bu yazılımlar Non-linear (Doğrusal olmayan) kurgu imkanı verirler. Doğrusal kurguda (Linear Editing), görüntülerinizi kurgulamaya ilk sahneden başlayarak, filmin sonuna kadar sırasıyla ilerlemeniz gerekirken, NLE (Nonlinear Editing) ile, istediğiniz kısımdan başlayarak ilerleyebilir, sonra en başa dönebilirsiniz. Özetle, belirli bir sırayı takip etmenizi gerektirmez, istediğiniz zaman istediğinde kısımda değişiklik yapabilirsiniz. Herhangi bir işlemi tüm filme aynı anda uygulayabilir, memnun kalmazsanız geri alabilirsiniz. Sonunda elde ettiğiniz final dosya sizi tatmin edinceye kadar rahatça değişiklik yapabilirsiniz, hatta filminizin birkaç versiyonunu üretebilirsiniz.

Elbette bütün bunlar bizi iyi bir yönetmen ya da kurgu ustası yapmaya yetmez, ama sağladıkları avantajlar görmezden gelinecek gibi değil...

Sinem CEZAYİRLİOĞLU BURAT